هشت سال پس از حمله آمریکا به افغانستان

زلمی خلیلزاد سفیر سابق آمریکا در سازمان ملل متحد، در یک مصاحبه اختصاصی با بی بی سی گفت تصمیم دارد تشکیل سیاسی به نام جنبش موفقیت برای افغانستان را ایجاد کند و نیز در چارچوب حکومت آینده افغانستان در این کشور وارد کار شود. او جزئیات بیشتری در این زمینه ارائه نکرد.

پیش از این گفته شده بود او خواهان ایجاد پست اجرایی معادل نخست وزیر است اما در یکی از مصاحبه های اخیرش گفت این پیشنهاد او نه، بلکه از گوردن براون نخست وزیر بریتانیا به حامد کرزی بوده تا از فشار مسولیت های اجرایی حکومت بردوش او کاسته شود.

آقای خلیلزاد در پاسخ به این سوال که چرا القاعده و طالبان هشت سال بعد از آغاز حملات هوایی آمریکا به قصد از بین بردن شان، هنوز ابتکار عمل به دست دارند و قادر به حمله برپایگاه های نظامی این کشور و سربازانش درداخل افغانستان اند، گفت :"از نظر نظامی موفقیت های زیادی بر ضد القاعده بدست آمده است. حالا این سازمان در موقعیت بسیار بدتری قرار دارد، افغانستان را به عنوان پایگاه در اختیار ندارد و در کشورهای دیگری مانند پاکستان فعالیت دارد، اما همیشه زیر حمله است. شماری از افراد کلیدی آن کشته شده و منابع مالی آن محدود شده و حالا تعداد کمتری از جوانان عرب علاقمند همکاری با آنند. "

بشنوید

• گفتگوی آصف معروف با زلمی خلیلزاد

آقای خلیلزاد در مورد نگرانی هایی که فرماندهان آمریکایی از وضعیت ارائه می دهند گفت: "این مشکلات بیشتر از سوی طالبان، گروه حقانی و حکمتیار منشأ می گیرد، آنها در پاکستان پایگاه هایی دارند که از آنان بر ضد افغانستان و قوای خارجی اقدام می کنند. البته در برخی موارد بدون شک آنها تقویت یافته اند.

آقای خلیلزاد این نظریه را که عدم اشتراک طالبان در کنفرانس 2001 بن یک اشتباه بود، رد می کند. او می گوید در آن وقت این کار عملی نبود، اما این طرح وجود داشت که بعد از ایجاد حکومت موقت فرصتی برای طالبانی که خواهان ادامه جنگ نیستند، و خواهان بازگشت به زندگی عادی باشند، فراهم شود. اما طالبانی که مستقل نیستند و سازمانها و کشورهای حامی شان که طرفدار ثبان و رفاه درافغانستان نمی باشند، مانع آنها می شود. از سوی دیگر آنها به به تعهدات جانب حکومت ممکن است اطمینان نداشته باشند، (یعنی اینکه) روی توافقها پایبند می ماند. آقای خلیلزاد افزود شانس موفقیت چنین روندی منوط به بهتر شدن شرایط امنیتی و کسب اطمینان بیشتر نسبت به بهبود وضعیت است. با بد شدن اوضاع چنین فرصت ها کمتر و کمتر می شود.

مشکلات کلیدی که موجب وخامت کنونی اوضاع کنونی افغانستان شده است چیست و چگونه باید حل شوند؟

آقای خلیلزاد می گوید ابتدا باید نتایج انتخابات روشن شود و سپس اهمیت زمان درک شود و افغانها گردهم آمده یک حکومت قوی بسازند که این خود موجب تشویق جهان به کمک می شود. با این کار خطراستراتیژیکی اینکه ممکن است خارجی ها از افغانها و افغانها از آنها دلسرد شود کمتر می شودو گام دیگر که باب همکاری با کشورهای همسایه و گروه هایی که در این کشور ها رابطه دارد باز گذاشته شود. مساله زیر حمله قرار دادن پایگا های دشمنان افغانستان در پاکستان نیز باید مطرح شود.

سفیر سابق امریکا در سازمان ملل متحد گفت، در قبال انتخابات تصمیم نهایی کمیسیون شکایات می تواند پاسخ نهایی به سوالات مطرح در زمینه تقلب یا عدم آن باشد و این می تواند راه مشروعیت را شفاف کند. آقای خلیلزاد افزود در کنار آن گام های دیگری نیز ممکن است برداشته شود ، مانند ایجاد یک تفاهم بین الافغانی میان کسانی که برای ایجاد یک حکومت قوی سیاسی و حلال مشکلات هم نظر هستند.

آقای خلیلزاد تاکید کرد از طریق تشکیل یک جنبش برای موفقیت افغانستان میان کسانی که در تعریف و یافتن راه حل مشکل و استراتژی برای آن هم نظر اند، خواهان فعالیت سیاسی است. در مورد اینکه آیا این تلاش های او به معنی ایجاد یک حزب سیاسی ااست گفت چنین برداشتی شاید هنوز پیش از وقت باشد است اما نیاز برای گرد هم آمدن افغانهای هم نظر جدی شده است.

آیا برای ایجاد یک حکومت قوی،امکان جمع آمدن همه گروهها که مطرح هستند و بخشی از واقعیت های سیاسی امروز افغانستانند، مانند طالبان، گروه حکمتیار، فرماندهان و رهبران جهادی سابق و افراد با نفوذ دیگر که به نحوی در جنگهای گذشته دخیل بوده اند ودر مواردی هم با سوال یا اتهام نقض حقوق بشر روبروند، عملی خواهد بود؟

آقای خلیلزاد می گوید تصور دارد هر جنگ باید بالاخره روزی به پایان برسد، راه آشتی برای عناصری که خواهان پیشرفت و تبعیت از قانون اساسی فغانستان اند باز گذاشته شود. موفقیت این روند مربوط به عملکرد حکومت افغانستان و کشور های در گیر در قضیه افغانستان است و نیز رابطه مستقیم با این امر دارد که پناه گاه و پایگا ههای شورشیان در خارج با خطر روبرو شود.

از آقای خلیلزاد پرسیده شد که آمریکا با رفتن به عراق و نیمه رها کردن قضیه افغانستان اشتباهی را مرتکب شد و شماری به این باورند که خود او نیز با تقرر در پست سفارت آمریکا در عراق، افغانستان را در یک مقطع حساسی تنها گذاشت در حالی که می تواند با اعمال نفوذ خود به عنوان سفیر آمریکا در افغانستان ممد واقع شود. او گفت این تصمیم دولت جورج بوش بود که تصور می کرد در افغانستان وضعیت رو به بهبود است و این عراق است که توجه و مواظبت بیشتر می خواهد لذا او به این کشور برای ادامه ماموریت دیپلماتیک رفت.

آقای خلیلزاد در زمان ماموریت خود در افغانستان توجه داشت تا جنگ سالاران سابق را در حیطه قانون و حکومت جدید وادار به همکاری کرده و در پاره ای از مسایل و جزئیات اعمال نفوذ کند. او نسبت به سیاست های مشکوک پاکستان در قبال افغانستان و مبارزه با طالبان با تندی سخن می زد و حتی گفته می شود این اسلام آبا بود که موجب ایجاد فشار برای حذف او از صحنه دیپلماتیک افغانستان شد.

آقای خلیل زاد رابطه نزدیک و شخصی با آصف زرداری ریس جمهور کنونی پاکستان دارد و در یکی از صحبت هایش گفته بود امیدوار است بتواند از آن به نفع تقویت همکاری میان دو کشور استفاده برد.